Każdemu wspólnikowi spółki z o. o. można przyznać szczególne osobiste korzyści związane z jego uczestnictwem w spółce. Jedną z takich korzyści może być prawo do większego niż inni wspólnicy udziału w zysku spółki. Jakie są warunki i ograniczenia dla przyznania tego rodzaju uprawnienia osobistego wspólnikowi?
Konkrety w umowie spółki.
Warunkiem skutecznego przyznania wspólnikowi uprawnienia osobistego do zwiększonego udziału w zysku spółki z o. o. jest konkretne wskazanie osoby tego wspólnika oraz precyzyjne określenie przyznanego mu uprawnienia w treści umowy spółki. Powinna ona ponadto w sposób jasny określać zasady zmiany zakresu przyznanego uprawnienia osobistego w przypadku ewentualnego zbycia lub nabycia udziałów spółki przez wspólnika, któremu zostało ono przyznane. Co ważne, nie jest możliwe przyznanie tego typu uprawnienia w drodze zwykłej uchwały zgromadzenia wspólników.
Niezbędna jednomyślność wszystkich wspólników.
W przypadku, gdyby wspólnicy istniejącej już spółki z o. o. w toku jej funkcjonowania chcieli nadać omawiane uprawnienie osobiste komuś ze swojego grona, konieczna do tego będzie zmiana umowy spółki, za którą muszą jednomyślnie opowiedzieć się wszyscy wspólnicy. Będzie tak, ponieważ przyznanie zwiększonego udziału w zysku jednemu ze wspólników spółki, będzie bezpośrednio umniejszać prawa przysługujące pozostałym wspólnikom.
Górna granica zwiększonego udziału w zysku.
Przyznane wspólnikowi spółki z o. o. uprawnienie osobiste w postaci zwiększonego udziału w zysku nie jest całkowicie swobodne. Co prawda brak jest konkretnych przepisów prawa, które regulowałyby ograniczenia w tym zakresie, jednakże uznaje się, że uprawnienie osobiste wspólnika w postaci zwiększonego udziału w zysku spółki nie może być większe niż ewentualne uprzywilejowanie jego udziałów w zakresie dywidendy. Oznacza to, że wspólnikowi, któremu przyznano uprawnienie osobiste w zakresie zwiększonego udziału w zysku spółki nie można wypłacić dywidendy wyższej niż 150% zysku należnego „zwykłemu” wspólnikowi, którego udziały nie są w żaden sposób uprzywilejowane. Ponadto, należy pamiętać, że przyznanie niektórym ze wspólników uprawnienia osobistego w przedmiocie zwiększonego udziału w zysku spółki nie może całkowicie wyłączać innych wspólników z udziału w zysku.
Osobiste uprawnienie wspólnika a uprzywilejowanie udziałów.
Wskazane powyżej ograniczenie wysokości przyznanego wspólnikowi zwiększonego udziału w zysku spółki ma służyć uniknięciu sytuacji, w której przez przyznanie takiego uprawnienia osobistego nastąpi obejście przepisów prawa dotyczących ograniczeń co do uprzywilejowania udziałów w zakresie dywidendy. Ewentualne nadanie wspólnikowi uprawnienia osobistego, które przydzielałoby mu udział w zysku większy niż dozwolony ustawowo, powodowałoby konieczność zredukowania jego wysokości do ustawowego progu.
Zbycie udziałów spółki a przyznane uprawnienie osobiste.
Z istoty uprawnień osobistych wynika, że są one przyznane konkretnemu wspólnikowi wskazanemu z imienia i nazwiska i są one nierozłącznie związane z jego osobą, a nie z posiadanymi przez niego udziałami. Oznacza to, że zbycie udziału przez wspólnika, któremu przyznano uprawnienie osobiste do zwiększonego zysku spółki, nie powoduje przeniesienia tego uprawnienia na nabywcę udziału. Odwrotnie rzecz się ma w przypadku uprzywilejowania udziałów, które w przypadku ich zbycia „podążają” za udziałem, a nie jego właścicielem.
Czy przyznane uprawnienie osobiste wygasa?
Co do zasady, uprawnienie osobiste przyznające wspólnikowi zwiększony udział w zysku jest nierozłącznie związane z osobą konkretnego wspólnika, wobec czego wygasa z chwilą zbycia przez tego wspólnika udziałów w spółce. Ponadto czas i zakres takiego uprzywilejowania może być – za zgodną wolą wspólników – uregulowany w treści umowy spółki. Uprzywilejowanie może być zatem ustanowione na dokładnie wskazany okres lub wygasać w przypadku zaistnienia pewnego skonkretyzowanego zdarzenia.
Autor: Jakub Kowalczyk, radca prawny
