Wspólnicy spółek osobowych płacą składki ZUS na takich samych zasadach jak osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. W praktyce powstają wątpliwości, od kiedy należy płacić te składki – czy od momentu podpisania umowy spółki czy też od momentu zarejestrowania tego faktu w KRS.
Wspólnicy spółek osobowych, za wyjątkiem wspólników spółki komandytowo-akcyjnej, uznawani są na gruncie przepisów o ubezpieczeniu społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnym za osoby prowadzące działalność gospodarczą. W konsekwencji podlegają oni tym ubezpieczeniom na takich samych zasadach, jak osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Oznacza to, że obowiązkowo muszą płacić składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe a dobrowolnie na ubezpieczenie chorobowe (o ile nie opłacają składek z innych tytułów). Zawsze także muszą płacić składnik na ubezpieczenie zdrowotne.
W praktyce po stronie wspólników często powstaje pytanie, od kiedy należy płacić te składki. W grę wchodzą dwa momenty – podpisanie umowy spółki albo rejestracja w KRS. Odpowiedź na to pytanie wcale nie jest oczywista i zależy od tego, czy spółkę się zakłada czy też przystępuje się do spółki już istniejącej.
Stosunkowo jasna jest pierwsza z tych sytuacji. Spółki osobowe powstają dopiero w momencie ich wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego (a nie z chwilą podpisania przez wspólników umowy spółki). Z tego faktu wyprowadza się wniosek, że dany podmiot staje wspólnikiem spółki osobowej także z chwilą rejestracji spółki w KRS (trudno bowiem twierdzić, że jest się wspólnikiem spółki, skoro sama spółka prawnie jeszcze nie istnieje). Powoduje to, że w takim przypadku wspólnicy spółek osobowych opłacają pierwsze składki za miesiąc, w którym spółka została wpisana do KRS.
Inaczej jest, gdy dana osoba przystępuje do już istniejącej spółki osobowej. W takiej sytuacji powstaje wątpliwość, czy obowiązek opłacania składek powstaje już z chwilą przystąpienia do spółki czy też dopiero z momentem wpisania tej osoby w KRS jako wspólnika spółki, do której przystąpił. Zgodnie z przeważającymi poglądami w tego typu przypadkach status wspólnika spółki osobowej uzyskuje się już w chwili przystąpienia do spółki, które – w zależności od rodzaju spółki – następuje w zwykłej formie pisemnej albo w formie aktu notarialnego. Wpis wspólnika do KRS ma wówczas jedynie charakter deklaratoryjny, a więc tylko potwierdza fakt, że dana osoba stała się wspólnikiem. Z tego powodu należy przyjmować, że jeżeli dana osoba dołącza do już istniejącej spółki osobowej, to pierwsze składki płaci już za miesiąc, w którym do spółki przystąpiła (a nie dopiero za miesiąc, w którym została wpisana do KRS jako wspólnik tej spółki).
Powyższe tezy potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku wydanym w dniu 7 stycznia 2013 w sprawie o sygnaturze II UK 144/12.
Autor: Maciej Pniewski, radca prawny
