Podatki

Podstawowe zasady opodatkowania

Spółka akcyjna jako osoba prawna, jest normalnym podatnikiem wszystkich podatków (oczywiście jeżeli wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu).

Podlega ona więc opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT), podatkiem od towarów i usług (VAT), podatkiem akcyzowym, podatkiem od czynności cywilnoprawnych, podatkiem od nieruchomości, czy też podatkiem od środków transportowych.

W praktyce ważne jest, że prowadzenie działalności w formie spółki akcyjnej może wiązać się z tzw. ekonomicznym podwójnym opodatkowaniem dochodu. Problem ten uwidacznia się w momencie wypłaty przez akcjonariuszy zysków spółki akcyjnej. Najpierw podatek dochodowy (CIT) płaci sama spółka akcyjna. Następnie, w przypadku wypłaty zysków spółki akcyjnej (już opodatkowanych CIT-em), podatek dochodowy (PIT lub CIT) od uzyskanej dywidendy płacą także jej akcjonariusze. Sytuacja ta dotyczy przede wszystkich akcjonariuszy będących osobami fizycznymi. Jeżeli akcjonariuszami są natomiast spółki kapitałowe, możliwe jest zastosowanie zwolnienia dla wypłacanych im dywidend.

Stawki podatku dochodowego

Spółka akcyjna jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Opodatkowaniu co do zasady podlega dochód osiągany przez spółkę, czyli przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu.

Podstawą stawką przewidzianą dla opodatkowania dochodów spółki akcyjnej jest stawka 19%, która ma charakter liniowy (czyli znajduje zastosowanie niezależnie od wielości dochodu).

Począwszy od 1 stycznia 2017 r. cześć spółek akcyjnych może stosować do opodatkowywania swoich dochodów obniżoną również liniową stawkę 15%. Możliwość ta dotyczyć będzie tzw. małych podatników (czyli spółek akcyjnych, u których wartość przychodu ze sprzedaży, wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług, nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1,2 mln euro) oraz spółek akcyjnych rozpoczynających działalność (za wyjątkiem spółek powstałych z określonych przez przepisy procesy restrukturyzacyjne).

Zyski spółki akcyjnej (już po ich opodatkowaniu u samej spółki) mogą zostać wypłacone akcjonariuszom jako dywidenda (lub zaliczka na poczet dywidendy). Wypłacona akcjonariuszom dywidenda (zaliczka na poczet dywidendy) co do zasady także podlega u nich opodatkowaniu. W takiej sytuacji również ma zastosowanie liniowa stawka 19%. W tym przypadku otrzymanych kwot nie pomniejsza się jednak o żadne koszty uzyskania przychodów.

Powyższe zasady oznaczają, że realna stawka opodatkowania zysków spółki akcyjnej z punktu widzenia akcjonariuszy wynosi ok. 34%, co ilustruje krótki przykład liczbowy:

Opodatkowanie spółki akcyjnej: 100 zł x 19% = 19 zł (100 zł – 19 zł = 81 zł)

Opodatkowanie dywidendy: 81 zł x 19% = 15,39 zł (81 zł – 15,39 zł = 65,61 zł)

Łączna kwota opodatkowania: 19 zł + 15,39 zł = 34,39 zł

Czyli ze 100 zł, które zarobi spółka akcyjna, jej akcjonariuszowi zostaje ok. 66 zł.

Od 1 stycznia 2017 r., w przypadku spółek, które mogą korzystać ze stawki 15%, realna stawka opodatkowania zysków spółki akcyjnej z punktu widzenia akcjonariuszy będzie wynosić ok. 31% (ze 100 zł, które zarobi spółka akcyjna jej wspólnikowi zostawać będzie ok. 69 zł),

Powyższe zasady mogą ulegać modyfikacji, jeżeli akcjonariuszem spółki akcyjnej jest spółka podlegająca opodatkowaniu CIT-em w Polsce lub w innym kraju Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Przy zachowaniu określonych warunków spółkom takim może przysługiwać zwolnienie od opodatkowania otrzymywanych dywidend.

Księgowość

Spółka akcyjna obowiązkowo musi prowadzić tzw. pełną księgowość, czyli prowadzić księgi rachunkowe, sporządzać sprawozdanie finansowe i wykonywać inne obowiązki sprawozdawcze określone w ustawie o rachunkowości. Brak jest możliwości prowadzenia przez tę spółkę podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub innych uproszczonych form księgowości. W przypadku spółki akcyjnej trzeba także obowiązkowo sporządzać wraz ze sprawozdaniem finansowym sprawozdanie z działalności jednostki.

Dodatkowo sprawozdanie finansowe spółki akcyjnej musi być obowiązkowo zbadane przez biegłego rewidenta. Obowiązek ten nie dotyczy sprawozdań finansowych spółek akcyjnych w organizacji.

ZUS

Prowadzenie działalności w formie spółki akcyjnej zasadniczo nie rodzi dla jej akcjonariuszy żadnych skutków w zakresie ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Posiadanie statusu akcjonariusza spółki akcyjnej nie powoduje konieczności opłacania składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne (nie stanowi tytułu tych ubezpieczeń).

Spółka akcyjna, sama w sobie, nie podlega oczywiście ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jest ona natomiast płatnikiem składek, jeżeli zatrudnia pracowników (zleceniobiorców).